Super alta vectus Attis celeri rate maria
Phrygium ut nemus citato cupide pede tetigit
Adiitque opaca silvis redimita loca deae,
Stimulatus ibi furente rabie, vagus animis,
Devolsit ili acuto sibi pondera silice, 5
Itaque ut relicta sensit sibi membra sine viro,
Etiam recente terrae sola sanguine maculans
Niveis citata cepit manibus leve typanum,
Typanum tuum, Cybebe, tua, mater, initia,
Quatiensque terga tauri teneris cava digitis 10
Canere haec suis adorta est tremebunda comitibus.
“Agite ite ad alta, Gallae, Cybeles nemora simul,
Simul ite, Dindymenae dominae vaga pecora,
Aliena quae petentes velut exules loca
Sectam meam exsecutae duce me mihi comites 15
Rapidum salum tulistis truculentaque pelagi
Et corpus evirastis Veneris nimio odio,
Hilarate erae citatis erroribus animum.
Mora tarda mente cedat; simul ite, sequimini
Phrygiam ad domum Cybeles, Phrygia ad nemora deae,20
Ubi cymbalum sonat vox, ubi tympana reboant,
Tibicen ubi canit Phryx curvo grave calamo,
Ubi capita Maenades vi iaciunt hederigerae,
Ubi sacra sancta acutis ululatibus agitant,
Ubi suevit illa divae volitare vaga cohors, 25
Quo nos decet citatis celerare tripudiis.”
Simul haec comitibus Attis cecinit notha mulier,
Thiasus repente linguis trepidantibus ululat,
Leve tympanum remugit, cava cymbala recrepant,
Viridem citus adit Idam properante pede chorus. 30
Furibunda simul anhelans vaga vadit animam agens
Comitata tympano Attis per opaca nemora dux,
Veluti iuvenca vitans onus indomita iugi;
Rapidae ducem sequuntur Gallae properipedem.
Itaque, ut domum Cybebes tetigere lassulae, 35
Nimio e labore somnum capiunt sine Cerere.
Piger his labante languore oculos sopor operit:
Abit in quiete molli rabidus furor animi.
Sed ubi oris aurei Sol radiantibus oculis
Lustravit aethera album, sola dura, mare ferum, 40
Pepulitque noctis umbras vegetis sonipedibus,
Ibi Somnus excitam Attin fugiens citus abiit:
Trepidante eum recepit dea Pasithea sinu.
Ita de quiete molli rapida sine rabie,
Simul ipsa pectore Attis sua facta recoluit, 45
Liquidaque mente vidit sine quis ubique foret,
Animo aestuante rursum reditum ad vada tetulit.
Ibi maria vasta visens lacrimantibus oculis
Patriam allocuta maesta est ita voce miseriter:
“Patria o mei creatrix, patria o mea genetrix, 50
Ego quam miser relinquens, dominos ut erifugae
Famuli solent, ad Idae tetuli nemora pedem,
Ut apud nivem et ferarum gelida stabula forem
Et earum omnia adirem furibunda latibula,
Ubinam aut quibus locis te positam, patria, reor? 55
Cupit ipsa pupula ad te sibi derigere aciem,
Rabie fera carens dum breve tempus animus est.
Egone a mea remota haec ferar in nemora domo?
Patria, bonis, amicis, genitoribus abero?
Abero foro, palaestra, stadio et gyminasiis? 60
Miser ah miser, querendum est etiam atque etiam, anime.
Quod enim genus figurae est, ego non quod obierim?
Ego mulier, ego adulescens, ego ephebus, ego puer,
Ego gymnasi fui flos, ego eram decus olei:
Mihi ianuae frequentes, mihi limina tepida, 65
Mihi floridis corollis redimita domus erat,
Linquendum ubi esset orto mihi sole cubiculum.
Ego nunc deum ministra et Cybeles famula ferar?
Ego Maenas, ego mei pars, ego vir sterilis ero?
Ego viridis algida Idae nive amicta loca colam? 70
Ego vitam agam sub altis Phrygiae columinibus,
Ubi cerva silvicultrix, ubi aper nemorivagus?
Iam iam dolet quod egi, iam iamque paenitet.”
Roseis ut huic labellis sonitus citus abiit
Geminas deorum ad aures nova nuntia referens, 75
Ibi iuncta iuga resolvens Cybele leonibus
Laevumque pecoris hostem stimulans ita loquitur.
“Agedum,” inquit, “age ferox i, fac ut hunc furor agitet,
Fac uti furoris ictu reditum in nemora ferat,
Mea libere nimis qui fugere imperia cupit. 80
Age caede terga cauda, tua verbera patere,
Fac cuncta mugienti fremitu loca retonent,
Rutilam ferox torosa cervice quate iubam.”
Ait haec minax Cybebe religatque iuga manu.
Ferus ipse sese adhortans rapidum incitat animo,85
Vadit, fremit, refringit virgulta pede vago.
At ubi umida albicantis loca litoris adiit
Teneramque vidit Attin prope marmora pelagi,
Facit impetum: ille demens fugit in nemora fera:
Ibi semper omne vitae spatium famula fuit. 90
Dea, magna dea, Cybebe, dea domina Dindymi,
Procul a mea tuos sit furor omnis, era, domo:
Alios age incitatos, alios age rabidos.
Notes
Translation
一叶轻舟载着阿蒂斯在茫茫深海上飞驰,
当他迅疾的足热切地踏入佛里吉亚的林子,
女神的地界,那里,在树木笼罩的幽暗中,
他顿时心思恍惚,一种狂野炽烈的冲动
驱使他用锋利的燧石割掉了腿间的重负。5
然后,当她感觉自己的肢体已将雄性祛除,
(片刻以前的血已染红地上的泥土,)
便迫不及待地用雪白的手拾起轻巧的鼓,
(你的手鼓,神母库柏勒,你的接纳仪式,)
用柔嫩的手指敲击着鼓面空荡的牛皮。10
浑身颤抖着,她开始对同伴们如此歌唱:
“快去,加拉们,快去库柏勒的树林游荡,
一起去吧,丁蒂穆斯山女主人迷途的羔羊,
你们仿佛流亡者,追寻遥远的异国他乡,
你们一路与我为伴,追随我的理想,15
你们忍受了湍急的险滩,狂暴的海浪,
你们还因为憎恶维纳斯,抛却了阳刚。
为了让女主人欢心,快到山林间游荡!
别再迟疑不决:跟着我,一起走吧,
去佛里吉亚的树林,库柏勒女神的家。20
那里钹声铿锵,那里鼓声回响,那里
笛手用弯曲的芦管吹出深沉的旋律,
那里缠着常春藤的狂女猛烈地甩头,
那里尖利的叫声将神圣的仪式穿透,
那里女神流浪的崇拜者常来回奔逐,25
我们应该赶紧去那里,跳着轻快的舞。”
一半是女人的阿蒂斯话音刚落,同伴
颤抖的舌头就突然发出了疯乱的叫喊,
轻盈的手鼓舞动,空洞的钹声喧哗,
他们齐唱着歌,朝青翠的伊达山进发。30
阿蒂斯气喘吁吁,仿佛灵魂出了躯壳,
伴着鼓声,领着大家没入林间的暮色,
犹如一头凶悍的母牛正躲开沉重的轭:
加拉们在后面飞奔,跟随捷足的引路者。
当他们到达库柏勒的家,已疲惫不堪,35
旅途的劳顿与饥饿让他们沉入了睡眠。
倦怠的睡意落下来,蒙住了他们的双眼:
狂乱的情绪在恬静的休憩中渐渐消散。
可是当金面明眸的太阳用它的光芒洗净
清朗的天空、坚实的大地和狂野的海洋, 40
又用矫健英武的骏马驱走了夜的影子,
睡眠也从醒来的阿蒂斯身边迅速逃逸,
重新投入女神帕斯蒂娅颤抖的怀中。
在宁谧的休息后,不再有疯狂的冲动,
阿蒂斯回顾自己的所作所为,澄明之心 45
忽然看清自己失去了什么,此时又置身
何处,不禁心血激荡,重新冲回岸边。
她泪水涌满眼眶,在那里眺望茫茫海天,
凄惶黯然,用酸楚的声音向着故国倾诉:
“故土啊,生我的故土,养我的故土, 50
可怜的我就这样离开了你,就像奴隶
从主人家里逃走,来到伊达山的林地,
却要栖身于雪域和野兽的冰冷洞穴间,
在狂乱的浪游中造访它们阴暗的家园,
故土啊,我究竟把你放在什么位置?55
我眸子的锋芒多么不由自主地转向你!
只有此刻,我的心才暂时恢复了清明,
我,难道要从家乡奔向这遥远的森林?
难道要抛下故土、产业、挚友和爹娘?
抛下广场、摔跤场、赛马场和竞技场?60
可怜、可怜的心,你只能一遍遍哀叹,
因为什么样的形象我不曾让自己承担?
我,一个女人,一个男孩,青春年少,
我曾是竞技场的明珠,摔跤场的骄傲:
我的大门宾客如织,厅堂盛宴如春, 65
我深幽的居所有多少美丽的花环映衬,
在太阳升起的时候,当我离开卧室!
现在,我是神的侍女,库柏勒的奴婢?
我是酒神狂女,残缺的、荒芜的男人?
我将在冰天雪地的伊达山森林里安身?70
我将在佛里吉亚的层峦叠嶂之下度日,
与林间的鹿、灌木中的野猪共享领地?
我所做的,已经让我懊悔,让我痛苦。”
当这些话从他玫瑰般的嘴唇间涌出,
把新的消息捎给了远处神的耳朵,75
库柏勒立刻松开了狮群身上的轭,
用棍子戳着左边那个羊的敌人,说,
“快去,凶悍地冲过去,让他着魔,
让疯狂的情绪穿透他,逼他回树林。
他如此放肆,竟想逃离我的掌心。80
用尾巴抽你的背,忍受自己的鞭刑,
让每个角落响彻你的哀号与呻吟,
晃动脖子,舞起鬃毛,像燃烧的火!”
库柏勒一边松开轭,一边发出威胁。
狮子唤起自己的勇气,猛冲到前面,85
咆哮着,树枝在它奔驰的爪下崩断,
当它到达浪花飞卷的湿漉漉的崖岸,
看见温婉的阿蒂斯站在汹涌的海边,
立刻朝她扑过去,将她赶回了森林:
在那里,她一直到死都侍奉着女神。90
伟大的库柏勒神,丁蒂穆斯山的主人,
求你千万让我的门庭远离你的疯狂:
求你让别人为你疯,让别人为你狂。