Eō conciliō dīmissō, idem prīnceps cīvitātum quī ante fuerant ad Caesarem revertērunt petiēruntque utī sibi sēcrētō in occultō dē suā omniumque salūte cum eō agere licēret. Eā rē impetrātā sēsē omnēs flentēs Caesarī ad pedēs prōiēcērunt: nōn minus sē id contendere et labōrāre nē ea quāe dīxissent ēnūntiārentur quam utī ea quae vellent impetrārent, proptereā quod, sī ēnūntiātum esset, summum in cruciātum sē ventūrōs vidērent. Locūtus est prō hīs Dīviciācus Haeduus: Galliae tōtīus factiōnēs esse duās; hārum alterius prīncipātum tenēre Haeduōs, alterius Arvernōs. Hī cum tantopēre dē potentātū inter sē multōs annōs contenderent, factum esse utī ab Arvernīs Sēquanīsque Germānī mercēde arcesserentur. Hōrum prīmō circiter mīlia quīndecim Rhēnum trānsīsse; posteā quam agrōs et cultum et cōpiās Gallōrum hominēs ferī ac barbarī adamāssent, trāductōs plūrēs; nunc esse in Galliā ad centum et vīgintī mīlium numerum. Cum hīs Haeduōs eōrumque clientēs semel atque iterum armīs contendisse; magnam calamitātem pulsōs accēpisse, omnem nōbilitātem, omnem senātum, omnem equitātum āmīsisse. Quibus proeliīs calamitātibusque frāctōs, quī et suā virtūte et populī Rōmānī hospitiō atque amīcitiā plūrimum ante in Galliā potuissent, coāctōs esse Sēquanīs obsidēs dare nōbilissimōs cīvitātis et iūre iūrandō cīvitātem obstringere sēsē neque obsidēs repetītūrōs neque auxilium ā populō Rōmānō implōrātūrōs neque recūsātūrōs quō minus perpetuō sub illōrum diciōne atque imperiō essent. Ūnum sē esse ex omnī cīvitāte Haeduōrum quī addūcī nōn potuerit ut iūrāret aut līberōs suōs obsidēs daret. Ob eam rem sē ex cīvitāte profūgisse et Rōmam ad senātum vēnisse auxilium postulātum, quod sōlus neque iūre iūrandō neque obsidibus tenērētur. Sed peius victōribus Sēquanīs quam Haeduīs vīctīs accidisse, proptereā quod Ariovistus, rēx Germānōrum, in eōrum fīnibus cōnsēdisset tertiamque partem agrī Sēquanī, quī esset optimus tōtīus Galliae, occupāvisset et nunc dē alterā parte tertia Sēquanōs dēcēdere iubēret, proptereā quod paucīs mēnsibus ante Harūdum mīlia hominum vīgintī quattuor ad eum vēnissent, quibus locus ac sēdēs parārentur. Futūrum esse paucīs annīs utī omnēs ex Galliae fīnibus pellerentur atque omnēs Germānī Rhēnum trānsīrent; neque enim cōnferendum esse Gallicum cum Germānōrum agrō neque hanc cōnsuētūdinem vīctūs cum illā comparandam. Ariovistum autem, ut semel Gallōrum cōpiās proeliō vīcerit, quod proelium factum sit ad Magetobrīgam, superbē et crūdēliter imperāre, obsidēs nōbilissimī cuiusque līberōs poscere et in eōs omnia exempla cruciātūsque ēdere, sī qua rēs nōn ad nūtum aut ad voluntātem eius facta sit. Hominem esse barbarum, īrācundum, temerārium: nōn posse eius imperia diūtius sustinērī. Nisi quid in Caesare populōque Rōmānō sit auxiliī, omnibus Gallīs idem esse faciendum quod Helvētiī fēcerint, ut domō ēmigrent, aliud domicilium, aliās sēdēs, remōtās ā Germānīs, petant fortūnamque, quaecumque accidat, experiantur. Haec sī ēnūntiāta Ariovistō sint, nōn dubitāre quīn dē omnibus obsidibus quī apud eum sint gravissimum supplicium sūmat. Caesarem vel auctōritāte suā atque exercitūs vel recentī vīctōriā vel nōmine populī Rōmānī dēterrēre posse nē maior multitūdō Germānōrum Rhēnum trādūcātur, Galliamque omnem ab Ariovistī iniūriā posse dēfendere.
Notes
Translation
这场会议解散后,那些以前来过的同一批诸城邦的首领回到凯撒面前,并请求允许他们与他秘密、隐蔽地商讨有关他们自己和所有人的安全[的事]。[2]这件事情完成后,他们所有人流着泪在凯撒面前把自己委弃在[其]脚下;他们固请并担心这事,以免那些他们所谈的事情被泄露出去——不亚于他们达成那些他们所欲求的事——那是因为,一旦这泄露出去,他们就会预见到自己要陷入极端的折磨中。[3]海都依人迪维奇阿库斯为这些[高卢人]说,整个高卢中的派别有两个,海都依人掌控着其中一个的最高权力,阿尔威尔尼人(Arverni)[掌控着]另外[一个派别]的[最高权力]。 [4]由于这些人多年来互相为政权争斗到如此地步,就发生了[这样的事]——日耳曼人被阿尔威尔尼人和色克瓦尼人用酬金召集起来。[5]起初,这些人中的约15000人渡过了莱茵河:凶残而野蛮的[日耳曼人]在迷恋上高卢人的土地、生活方式和富庶之后带来了更多的人:现今高卢中[日耳曼人的]数量约120000。[6]海都依人和他们的属[邦]一次又一次地与这些人武装斗争,遭了打击的[海都依人]蒙受了巨大灾难,损失了全部有地位的人、全部元老[和]全部骑士。[7]因为这些战斗和灾难,那些曾凭借他们自己的勇力、罗马人的恩情和友谊先前在高卢享有霸权的屈服了的人,被迫[把]城邦内最高贵的人交给色克瓦尼人[作]人质,并用誓言约束城邦,他们不得索回人质,不得请求罗马人援助,不得拒绝处于日耳曼人永久的统治与权力之下。[8]他自己是整个海都依城邦中唯一一个没能 被拉去宣誓、没[把]自己的孩子交付[作]人质的人。[9]因为这个原因,他自己从城邦中逃出来并来到罗马(Roma)以向元老院要求帮助——只[这]一个[人]既不因为誓言也不因为人质的缘故受束缚。[10]但是更糟糕的事降临到了胜利者色克瓦尼人而非被征服者海都依人[身上],那是因为阿瑞欧维斯图斯(Ariovistus),日耳曼人的首领,坐镇他们的领土,并占据了三分之一的色克瓦尼地(ager Sequanus)——那高卢全境中最好的[地方]。而现在,他命令色克瓦尼人放弃另三分之一的[土地],那是因为几个月前,哈茹得斯人(Harudes)——居所和土地要为他们准备着——[中]的24000人来到他这里。[11]将要发生[这样的事]:几年之后,所有人 要被驱逐出高卢地区, 并且,所有的日耳曼人要渡过莱茵河——事实上,高卢既无法和日耳曼人的土地 相比,这里的生活习惯也无法与那里相比。 [12]然而阿瑞欧维斯图斯,在一次 战斗中打败高卢军队之后——这战斗发生在玛革托卜瑞伽(Magetobriga)附近——就傲慢而暴戾地统治着,要求每一个贵族的孩子[去做]人质,又对他们施加所有的惩罚与酷刑——只要[有]任何未经他点头或不合他旨意的事情发生。[13][这]厮野蛮、暴躁、轻率,无人能够长久忍受他的统治。[14]若非有凯撒和罗马人的那些帮助,在高卢全境中就要发生与赫珥威提依人曾做的那件事一样的情况——人们从家乡迁出,寻找远离日耳曼人的其他遥远住处和居所,并去经历任何将要降临的命运。[15]这些[话]要是被报告给阿瑞欧维斯图斯,毫无疑问,他要对所有在他那儿的人质施加最残酷的惩罚。[16]凯撒,或是凭借他本人或军队的威望,或是凭借近来的胜利,或是以罗马人的名义,能够阻止更多的日耳曼人渡过莱茵河,能够保护高卢全境不受阿瑞欧维斯图斯的伤害。