Plānitiēs erat māgna et in eā tumulus terrēnus satis grandis. Hīc locus aequum ferē spatium ā castrīs Ariovistī et Caesaris aberat. Eō, ut erat dictum, ad conloquium vēnērunt. Legiōnem Caesar, quam equīs dēvēxerat, passibus ducentīs ab eō tumulō cōnstituit. Item equitēs Ariovistī parī intervāllō cōnstitērunt. Ariovistus ex equīs ut conloquerentur et praeter sē dēnōs ad conloquium addūcerent postulāvit. Ubi eō ventum est, Caesar initiō ōrātiōnis sua senātusque in eum beneficia commemorāvit, quod rēx appellātus esset ā senātū, quod amīcus, quod mūnera amplissimē mīssa; quam rem et paucīs contigisse et prō magnīs hominum officiīs cōnsuēsse tribuī docēbat; illum, cum neque aditum neque causam postulandī iūstam habēret, beneficiō ac līberālitāte suā ac senātus ea praemia cōnsecūtum. Docēbat etiam quam veterēs quamque iūstae causae necessitūdinis ipsīs cum Haeduīs intercēderent, quae senātūs cōnsulta quotiēns quamque honōrifica in eōs facta essent, ut omnī tempore tōtīus Galliae prīncipātum Haeduī tenuissent, prius etiam quam nostram amīcitiam adpetīssent. Populī Rōmānī hanc esse cōnsuētūdinem, ut sociōs atque amīcōs nōn modo suī nihil dēperdere, sed grātiā, dignitāte, honōre auctiōrēs velit esse; quod vērō ad amīcitiam populī Rōmānī attulissent, id iīs ēripī quis patī posset? Postulāvit deinde eadem quae lēgātīs in mandātīs dederat: nē aut Haeduīs aut eōrum sociīs bellum īnferret, obsidēs redderet, sī nūllam partem Germānōrum domum remittere posset, at nē quōs amplius Rhēnum trānsīre paterētur.
Notes
Translation
那儿有一片大平原,而在那[平原]上有一个相当大的土丘。这个位置距二者的营地差不多相同的距离。[2]在那儿,按照说好的那样,他们前去会谈。凯撒把那个用马匹运载的军团布置在距那个小丘200[罗马]步[的地方]。同样,阿瑞欧维斯图斯的骑兵以相同的距离停驻着。[3]阿瑞欧维斯图斯要求在马[背]上会谈,并且除了本人之外,各带10人 去会谈。[4]当他到达那儿,凯撒在他发言的开头,提及了他本人和元老院[给]阿瑞欧维斯图斯的恩惠,因为他被元老院称作“国王”和“朋友”,因为极多的礼物已送出——他指出这种事情既很少发生,而且通常是因为个人的极大功劳[才]由罗马人赐予[头衔和礼物]。[5]他,虽然既没有进入[元老院]的权利,也没有要求[恩惠]的正当理由,[但]因为凯撒本人和元老院的优待和慷慨,他获得了这些赏赐。[6][凯撒]又指出,他们和海都依人之间的亲密关系的缘由是多么古老、多么合理, [7]元老院为他们作的决议[又]是多么频繁、多么怀有敬意。海都依人是如何一贯拥有高卢全境的领导权——甚至在他们取得我们[罗马人]的友谊之前。[8]这是罗马人的习惯——[凯撒]不仅希望 盟国与友邦不失去自己的财产,还[希望他们]在声誉、尊严、荣耀方面有所增益。事实上,谁真的能忍受那些他们为了罗马人的友谊带来的东西被从他们那儿夺走?[9]最后,[凯撒]要求了他委派给使者的同样的事:[阿瑞欧维斯图斯]勿对海都依人或他们的盟邦发动战争,[并]要交还人质——倘若他不能把任何一部分日耳曼人遣回家,那就不要允许任何更多的[日耳曼人]渡过莱茵河。