Caesar hāc ōrātiōne Liscī Dumnorigem, Dīviciācī frātrem, dēsignārī sentiēbat, sed, quod plūribus praesentibus eās rēs iactārī nōlēbat, celeriter concilium dīmittit, Liscum retinet. Quaerit ex sōlō ea quae in conventū dīxerat. Dīcit līberius atque audācius. Eadem sēcrētō ab aliīs quaerit; reperit esse vēra: ipsum esse Dumnorigem, summā audāciā, māgna apud plēbem propter līberālitātem grātiā, cupidum rērum novārum. Complūrēs annōs portōria reliquaque omnia Haeduōrum vectīgālia parvō pretiō redēmptā habēre, proptereā quod illō licente contrā licērī audeat nēmō. Hīs rēbus et suam rem familiārem auxisse et facultātēs ad largiendum magnās comparāsse; magnum numerum equitātūs suō sūmptū semper alere et circum sē habēre, 6 neque sōlum domī, sed etiam apud fīnitimās cīvitātēs largiter posse, atque huius potentiae causā mātrem in Biturigibus hominī illīc nōbilissimō ac potentissimō conlocāsse; ipsum ex Helvētiīs uxōrem habēre, sorōrum ex mātre et propinquās suās nūptum in aliās cīvitātēs conlocāsse. Favēre et cupere Helvētiīs propter eam adfīnitātem, ōdisse etiam suō nōmine Caesarem et Rōmānōs, quod eōrum adventū potentia eius dēminūta et Dīviciācus frāter in antīquum locum grātiae atque honōris sit restitūtus. Sī quid accidat Rōmānīs, summam in spem per Helvētiōs rēgnī obtinendī venīre; imperiō populī Rōmānī nōn modo dē rēgnō, sed etiam dē eā quam habeat grātiā dēspērāre. Reperiēbat etiam in quaerendō Caesar, quod proelium equestre adversum paucīs ante diēbus esset factum, initium eius fugae factum ā Dumnorige atque eius equitibus (nam equitātuī, quem auxiliō Caesarī Haeduī mīserant, Dumnorix praeerat): eōrum fugā reliquum esse equitātum perterritum.
Notes
Translation
凯撒通过利斯库斯的这番话觉察到,都姆诺瑞克斯——迪维奇阿库斯的兄弟——是被[暗]指的,但是,因为他不愿意让这些事情在大家面前商讨,就很快解散了会议,留下利斯库斯。[2][凯撒]单独询问那些他在会上讲的事情。[利斯库斯]比较自由而大胆地说了。[凯撒]私下向其他人问了相同的事情,发现[这些]是真实的;[3]这正是都姆诺瑞克斯,极为蛮横放肆,由于慷慨,他在民众中有很大权势,企盼事变。多年以来,他将关税和海都依人的其余所有的税低价承包下来,那是因为他一出价就没有人敢出价[与其]相对。[4]通过这些事情,他扩充了自己的家业并筹集大量钱财以慷慨地赠予。[5][都姆诺瑞克斯]一贯自费豢养大量的骑兵并把他们布置在自己周围,[6]他不单在邦内,而且在邻邦[也]有很大势力。并且,他为了那种影响力,把母亲嫁给了比图瑞革斯人(Bituriges)中那个最显赫与最有势力的人。[7]都姆诺瑞克斯自己娶了一个赫珥威提依人为妻,把同母姊妹和他自己的女亲眷们嫁到邻邦。[8]由于这种姻亲关系,他支持并关心赫珥威提依人,也由于他自己的理由嫌鄙凯撒和罗马人。因为他们的到来削弱了他的势力,而[他的]兄弟迪维奇阿库斯[却]会恢复原本的声望和荣誉。[9]如果一旦罗马人遇到了什么变故,[都姆诺瑞克斯]就会产生凭借赫珥威提依人占有王权的强烈的希望,[但]在罗马人的统治下,他不仅不对[获得]王权,而且不对[保持]其拥有的权势 抱有希望。[10]凯撒又在询问中发现,关于前几天发生的不顺利的骑兵战,溃败之源头是由都姆诺瑞克斯和他的骑兵造成的——因为都姆诺瑞克斯率领着海都依人派去支援凯撒的骑兵——由于他们的溃败,其余的骑兵[才]受了惊吓。