68

Quod mihi fortuna casuque oppressus acerbo
     Conscriptum hoc lacrimis mittis epistolium,
Naufragum ut eiectum spumantibus aequoris undis
     Sublevem et a mortis limine restituam,
Quem neque sancta Venus molli requiescere somno5
     Desertum in lecto caelibe perpetitur,
Nec veterum dulci scriptorum carmine Musae
     Oblectant, cum mens anxia pervigilat:
Id gratum est mihi, me quoniam tibi dicis amicum
     Muneraque et Musarum hinc petis et Veneris.10
Sed tibi ne mea sint ignota incommoda, Mani,
     Neu me odisse putes hospitis officium,
Accipe quis merser fortunae fluctibus ipse,
     Ne amplius a misero dona beata petas.
Tempore quo primum vestis mihi tradita pura est,15
     Iucundum cum aetas florida ver ageret,
Multa satis lusi; non est dea nescia nostri
     Quae dulcem curis miscet amaritiem:
Sed totum hoc studium luctu fraterna mihi mors
     Abstulit. O misero frater adempte mihi,20
Tu mea tu moriens fregisti commoda, frater,
     Tecum una tota est nostra sepulta domus,
Omnia tecum una perierunt gaudia nostra,
     Quae tuus in vita dulcis alebat amor.
Cuius ego interitu tota de mente fugavi25
     Haec studia atque omnes delicias animi.
Quare, quod scribis Veronae turpe Catullo
     Esse, quod hic quisquis de meliore nota
Frigida deserto tepefactet membra cubili,
     Id, Mani, non est turpe, magis miserum est.30
Ignosces igitur, si, quae mihi luctus ademit,
     Haec tibi non tribuo munera, cum nequeo.
Nam, quod scriptorum non magna est copia apud me,
     Hoc fit, quod Romae vivimus: illa domus,
Illa mihi sedes, illic mea carpitur aetas;35
     Huc una ex multis capsula me sequitur.
Quod cum ita sit, nolim statuas nos mente maligna
     Id facere aut animo non satis ingenuo,
Quod tibi non utriusque petenti copia posta est:
     Ultro ego deferrem, copia siqua foret.40

    本诗格律是哀歌双行体。这首诗(或者这两首诗68a和68b)对古罗马文学中的爱情哀歌体(erotic elegy)产生了决定性的影响,初步奠定了其格律、风格、程式和三大主题(爱情、友谊和死亡)。学者们历来对68a和68b(甚至有人将第149-160行划为68c)之间的关系争论不休。Prescott(1940)等人坚持认为,两部分是一体的,主要理由是两部分都提到了卡图卢斯的哥哥,而且68a中的第19-24行几乎和68b中的第91-96行如出一辙。他甚至认为68a中的曼尼乌斯(Manlius)其实是讹误,就是68b中的阿里乌斯(Allius)。但Kinsey(1967)和Skinner(1974)等人经过分析,指出68a有完整的结构(以诗与爱为双主体,分为1-14、15-26、27-40三个部分),其风格也与68b有很大差别,应当是独立的一首诗。Wohlberg(1955)还推测,68b作于68a之前。

    Venus(维纳斯),代表爱与性。

    Musae,九位缪斯神,代表诗歌。

    第10行,曼尼乌斯(身份不详)要求卡图卢斯的礼物既包括诗,也包括爱(诗的内容)。

    Mani(曼尼),Manius(曼尼乌斯)的呼格。

    第15行,古罗马男子十七岁前一般穿镶有紫边的托加袍,成人后穿白色托加袍。

    Lusi(不定式ludere),“游戏”,结合上下文,这里主要指性经历。

    Frater,“哥哥”,关于卡图卢斯的哥哥,参考第65首注释6。

    Veronae,主格Verona(维罗纳),卡图卢斯家乡。

    Hic比较暧昧,既可指维罗纳(从卡图卢斯的角度说),也可指罗马(转述曼尼乌斯的话),如果是后一种情况,曼尼乌斯在信中或许影射了莱斯比娅的风流韵事。

    Romae,Roma(罗马)的地格。卡图卢斯将罗马称为家,反映了他的归属感。

    你被命运和严酷的遭遇逼迫,送给我
         这封用泪水写就的信,让我向一位
    被大海的滔滔巨浪卷到岸边的沉船者
         伸出援手,将他从死亡的门槛拉回;
    你说,他被遗弃在孤寂荒凉的床上,5
         维纳斯不许他在温柔的梦乡安歇,
    缪斯们也不肯再用古人甜美的诗行
         愉悦他,当他的心焦虑地守望终夜:
    这让我感到快慰,因你称我为朋友,
         还向我寻求缪斯和维纳斯的礼物。10
    可是曼尼啊,为了让你知道我的烦忧,
         以免误认为我竟憎恶朋友的义务,
    告诉你,我自己也被厄运的漩涡环绕,
         这样你就不会再向同病相怜之人
    寻求馈赠。当我刚穿上白色的托加袍,15
         当花样年华还享受着春天的欢欣,
    我也曾风流快活,将一种甜蜜的苦涩
         与忧虑混合的爱神也并非不知道我:
    可是所有这些热情都被丧兄之痛劫掠。
         啊,可怜的我,就这样失去了哥哥,20
    啊,哥哥,你的亡故摧毁了我的幸福,
         我的整个家都和你一起埋进了坟里,
    我所有的快乐都已和你一起化作泥土,
         你在世时,它们却被你甜蜜的爱珍惜。
    因为你的夭折,我从心里放逐了所有25
         这些灵魂所迷恋、所追慕的东西。
    所以,虽然你说卡图卢斯在维罗纳停留
         是羞耻的事,因为这里的上流人士
    都只能在空荡的床上煨他们冰冷的肢体,
         我却觉得,这不是羞耻,而是痛苦。30
    因此,你会原谅我,如果我不能送给你
         痛苦从我这里夺走的东西,作为礼物。
    现在,我身边没多少可供参阅的诗书,
         因为罗马才是我生活的地方,我的家,
    我的居所,我度过大半时光的乐土;35
         藏书里只有一小箱跟着我在此驻扎。
    既然情况如此,我不希望我在你眼里
         变成一个吝啬、没有丝毫气度的人,
    只因我拒绝了你所希求的两样东西:
         如果我有,你不说我也会慷慨相赠。40

    article Nav