Hīs respōnsīs ad Caesarem relātīs, iterum ad eum Caesar lēgātōs cum hīs mandātīs mittit: quoniam tantō suō populīque Rōmānī beneficiō adfectus, cum in cōnsulātū suō rēx atque amīcus ā senātū appellātus esset, hanc sibi populōque Rōmānō grātiam referret ut in conloquium venīre invītātus gravārētur neque dē commūnī rē dīcendum sibi et cognōscendum putāret, haec esse quae ab eō postulāret: prīmum nē quam multitūdinem hominum amplius trāns Rhēnum in Galliam trādūceret; deinde obsidēs quōs habēret ab Haeduīs redderet Sēquanīsque permitteret ut quōs illī habērent voluntāte eius reddere illīs licēret; nēve Haeduōs iniūria lacesseret nēve hīs sociīsque eōrum bellum īnferret. Sī id ita fēcisset, sibi populōque Rōmānō perpetuam grātiam atque amīcitiam cum eō futūram; sī nōn impetrāret, sēsē, quoniam M. Messālā, M. Pīsōne cōnsulibus senātus cēnsuisset utī quīcumque Galliam prōvinciam obtinēret, quod commodō reī pūblicae facere posset, Haeduōs cēterōsque amīcōs populī Rōmānī dēfenderet, sē Haeduōrum iniūriās nōn neglēctūrum.
Notes
Translation
这些答语被回复给凯撒后,凯撒再一次派使者带着这些口信到他那儿。[2]虽然他被赐予了凯撒本人与罗马人的如此大的恩惠——在凯撒担任执政官的时候,他被元老院称作“君王”和“朋友”——[而]他[却]这样向凯撒和罗马人酬谢以至于在受邀请后他不愿来会谈,亦不认为他必须知道并了解共同的事务。这是[凯撒]要求他的那些事:[3]首先,他不要再领任何族人渡过莱茵河进入高卢;又,他应[放]回那些从海都依人那儿得到的人质,并许诺以其旨意允许色克瓦尼人[放]回那些他们拥有的[人质];不再以侵略[行为]挑衅海都依人,也不再对他们的这些盟邦发动战争。[4]如果他由此做了这件事,凯撒与罗马人会与他保持永久的信任和友谊;如果他没有达到[凯撒的要求],凯撒——因为在玛尔库斯·美斯撒拉和玛尔库斯·皮索任执政官的时候元老院决议,任何掌管高卢行省的人,应当尽其所能地为共和国的利益保护海都依人以及其他罗马人的朋友 ——他不会无视海都依人[受到]的侵犯。